Gorce gwiazda na mapie Beskidów
Gorce to stosunkowo niskie góry zlokalizowane w Beskidach Zachodnich. Mimo tego, że są znacznie mniej popularne wśród turystów niż Tatry czy Sudety, to właśnie w tym miejscu miłośnicy odpoczynku znajdą nie tylko ciszę i spokój, ale także unikalne walory przyrodnicze i wspaniałe widoki, których próżno szukać w innych zakątkach naszego kraju.
Mimo tego, że pasma górskie wchodzące w skład Gorców są stosunkowo niewysokie, roztaczający się z nich widok dostarcza wielu pozytywnych wrażeń. Z najwyższego szczytu, Turbacza, turyści mogą podziwiać przepiękną panoramę okolicy, a wieże widokowe dostępne na innych górskich szczytach pozwalają sięgnąć wzorkiem jeszcze dalej i wypatrzeć Tatry, a przy dobrej pogodzie także Babią Górę i Pieniny. Na terenie Gorców znajduje się także Gorczański Park Narodowy, na którego terenie można podziwiać rzadką faunę i florę oraz poczuć bliskość nietkniętej ręką człowieka, górskiej przyrody.
Co warto wiedzieć o Gorcach?
Gorce to piękne, malowniczo położone pasmo górskie, które oferują Beskidy. Stanowi część Beskidów Zachodnich. Od zachodu Gorce graniczą z Beskidem Żywieckim, od północnego zachodu z Kotliną Rabczańską i Beskidem Wyspowym, a od wschodu z Beskidem Sądeckim. Na południe od Gorców znajduje się Kotlina Nowotarska i Pieniny. Patrząc na Gorce z góry można dostrzec, że mają charakterystyczny kształt rozłogu, który można porównać do gwiazdy lub wielkiej ośmiornicy, której macki rozchodzą się we wszystkich kierunkach.
fot. Nocowanie.pl
W centralnym punkcie rozłogu znajduje się najwyższy szczyt Gorców - Turbacz (1310 m n.p.m.). Od jego szczytu odbiega siedem grzbietów górskich. Wyróżniamy tu następujące pasma górskie: Pasmo Gorce, Grzbiet Mostownicy i Kudłonia, Grzbiet Turbaczyka, Suchego Gronia, Obidowa, Średniego Wierchu i Bukowiny Obidowskiej. Pod względem geologicznym, Gorce zbudowane są z fliszu karpackiego.
Gorczańskie szczyty są raczej niskie i łagodne, w związku z tym ich pokonywanie nie dostarcza turystom większych problemów. Pomiędzy nimi znajdują się rozległe gorczańskie polany i doliny, z których aż 5 dociera pod sam Turbacz. Na terenie Gorców można napotkać także na niewielkie, ale również warte zobaczenia jeziorka, a także na ciekawe formacje skalne, wokół których krążą ludowe legendy i opowieści.
Najwyższe szczyty Gorców
Najwyższy szczyt Gorców to Turbacz - bardzo popularna wśród turystów góra, która wznosi się na wysokość 1310 m n.p.m., choć niektóre źródła podają wysokość 1314 metrów. Turbacz to najbardziej znany i najchętniej odwiedzany przez turystów szczyt Gorców, który zaliczany jest także do Korony Gór Polski. Jego zdobycie jest więc obowiązkowe dla osób, które kolekcjonują pieczątki. Na szczyt Turbacza wiedzie sporo malowniczych szlaków turystycznych, z których 4 łączy się w jednym punkcie - przy Schronisku PTTK na Turbaczu. Wejście na jego szczyt zajmuje, w zależności od wybranego szlaku, od 2 do 4,5 godzin.
Turbacz, fot. Nocowanie.pl
Najpopularniejsza wśród turystów trasa turystyczna wiedzie z Nowego Targu i pozwala wspiąć się na szczyt Turbacza w ok. 2-2,5 godziny. Inne szlaki turystyczne, które równie chętnie obierają turyści, biegną z Kominek, Obidowej, Łopusznej, Niedźwiedzia i Rabki-Zdroju. Wybierając się na Turbacz, warto jednak mieć świadomość, że w okresie wiosenno-letnim cieszy się on największą popularnością w całych Gorcach - nie będzie więc w tym nic dziwnego, jeśli na trasie napotkamy tłumy turystów, których obecność w takich ilościach może nieco kontrastować z raczej spokojną pod tym względem aurą panującą w Gorcach.
Turbacz to bez wątpienia najbardziej znane wzniesienie w okolicy, ale nie jedyne, które warto odwiedzić podczas odkrywania kolejnych zakątków Gorców. Po wejściu na najwyższy szczyt Gorców, warto pokusić się także o zdobycie innych, nieco niższych wzniesień - na turystów czekają bowiem także Jaworzyna Kamienicka (1288 m n.p.m.), Gorc (1228 m n.p.m.), Lubań (1211 m n.p.m.) i Magurki (1108 m n.p.m.), a na każdym z nich wieża widokowa. Na najwyższe szczyty Gorców zaprowadzą nas czytelnie wytyczone szlaki turystyczne, pozwalające po drodze nacieszyć oczy pięknem gorczańskiej przyrody i widokami na malownicze okolice.
fot. Jerzy Gorecki / pixabay.com, CC0
Dlaczego Gorce to Gorce? Skąd wzięła się ich nazwa?
Nazwa Gorce wzięła się nie bez powodu. Towarzyszy ona temu pasmu górskiemu od wielu wieków - pierwsze wzmianki o Gorcach pojawiły się już w XIII w. - w oficjalnych dokumentach pisano bowiem "item mons Gorcz nuncupatus". Nazwa Gorce była także dobrze znana średniowiecznemu kronikarzowi, Janowi Długoszowi, który wspominał o nich pod tą samą nazwą w roku 1480. Skąd jednak wzięła się taka właśnie nazwa? Czy możliwe jest wyjaśnienie jej pochodzenia?
W wielu innych źródłach można natomiast spotkać nazwę "górce", co oznacza po prostu niskie góry. Początkowo sądzono bowiem, że nazwa Gorce odnosiła się do wysokości tych gór, które są niższe niż Beskidy, Sudety czy Tatry. Według historyków to wyjaśnienie nie jest jednak do końca poprawne. Etymologię nazwy Gorce wywodzą oni bowiem od sposobu uzyskiwania polan śródleśnych.
fot. krystianwin / pixabay.com, CC0
W dawnych czasach gorczańskie polany powstawały bowiem metodą żarową, w wyniku ich wypalania przez miejscową ludność, dążącą do pozyskania jak największych połaci pod wypas zwierząt hodowlanych i w celach uprawnych. I tak, nazwa Gorce miała pochodzić od czasownika "gorzeć", czyli "płonąć, palić się".
Turystyka w Gorcach. Dlaczego warto odwiedzić to miejsce?
Gorce są znane turystom już od XIX w., kiedy to na terenie naszego kraju nastąpił największy rozkwit wypraw w góry. Góry te znalazły się w kręgu zainteresowań wielu ówczesnych pisarzy i badaczy. Pasjonował się nimi m. in. Wincenty Pol, Bronisław Gustawicz i Seweryn Goszczyński. Ten ostatni poświęcił Gorcom sporo miejsca w swoim "Dzienniku podróży do Tatrow", opisując w nim ich wyjątkowość oraz doceniając walory przyrodnicze.
Z okolic Gorców, a konkretnie z Poręby Wielkiej, pochodził natomiast inny, znany pisarz tworzący w XIX w. - Władysław Orkan. Urodzony na terenie Gorców autor szczególnie ukochał te okolice i przepięknie je opisywał w swojej prozie: „Naprzeciw Tatr, między doliną nowotarską a wężowatą kotliną Raby, wspięło się gniazdo dzikich Gorców. Od romantycznych Pienin rozdzielał je wartki kamienicki potok, a od spiskiej krainy odgraniczył je bystry Dunajec. Samotnie stoją nad wzgórzami.”
Pierwsze szlaki turystyczne zostały wytyczone w Gorcach w XIX wieku przez Polskie Towarzystwo Tatrzańskie. W tym samym okresie powstały także pierwsze gorczańskie schroniska, w tym Schronisko PTTK Stare Wierchy, które działa po dziś dzień i nadal jest chętnie odwiedzane przez turystów. Największy rozkwit turystyki w tym regionie nastąpił jednak dopiero, kiedy otwarto Schronisko PTTK na Turbaczu, co miało miejsce na początku XX w., w 1922 r.
Gorczańskie szlaki turystyczne
W Gorcach funkcjonuje 14 szlaków turystyki pieszej, 9 szlaków spacerowych oraz 7 dłuższych szlaków przeznaczonych dla miłośników turystyki konnej. Ich tereny można więc zwiedzać różnymi sposobami, w tym także z siodełka rowera, korzystając z 7 szlaków rowerowych. Na turystów czekają także szczególnie popularne wśród rodzin z dziećmi ścieżki dydaktyczne, które pozwalają poznać bliżej walory przyrodnicze tych niezwykłych okolic oraz dowiedzieć się więcej interesujących faktów na temat ich unikalnej fauny i flory.
Gorce od lat cieszą się sporym zainteresowaniem wśród turystów. Wędrowców przyciągają w te okolice nie tylko wyjątkowe walory przyrodnicze i widokowe, ale także cisza i spokój panujące w tym miejscu. Gorce to bowiem zdecydowanie spokojniejsze i mniej zatłoczone góry niż Tatry i Sudety, w których nie trudno znaleźć idealne miejsce do spędzenia czasu w górach sam na sam.
fot. Jerzy Gorecki / pixabay.com, CC0
Wybierając mniej znane i popularne wśród wędrowców trasy turystyczne, możemy mieć pewność, że nie spotkamy na nich tłumów, a na wielu odcinkach będziemy wędrowali samotnie. Gorce to idealne miejsce dla miłośników górskich wędrówek, którzy poszukują odpoczynku, relaksu na łonie natury oraz bliskiego kontaktu z przyrodą.
Gorczański Park Narodowy
Mówiąc o kontakcie z przyrodą, nie sposób nie wspomnieć o bardzo ważnym miejscu na mapie Gorców. Mowa tu oczywiście o parku narodowym, który swoim zasięgiem obejmuje większą część Gorców. Gorczański Park Narodowy został utworzony w 1981 r. Jego siedziba mieści się w miejscowości Poręba Wielka, a powierzchnia obejmuje ponad 70 km2. Powierzchnia otuliny parku jest natomiast szacowana na ok. 166 km2.
Na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego znajduje się większość szczytów Gorców - w tym Jaworzyna Kamienicka, Kiczora, Kudłoń, Czoło Turbacza i Gorc. Jako ciekawostkę należy jednak dodać, że poza parkiem narodowym znajduje się najwyższy szczyt Gorców Turbacz.
Gorczański PN mieści się w województwie małopolskim i obejmuje pięć gmin - w jego skład wchodzą tereny Niedźwiedzia, Kamienicy, Mszany Dolnej, Ochotnicy Dolnej i Nowego Targu. Obszar Gorczańskiego Parku Narodowego jest uznawany za niezwykle cenny i warty ochrony. Obejmuje bowiem tereny o unikalnym bogactwie przyrodniczym i krajobrazowym.
Jednym z jego skarbów są polany gorczańskie, z których turyści mogą podziwiać piękne widoki - można z nich wypatrzeć m. in. Pieniny, Tatry, Beskid Wyspowy, Beskid Żywiecki, a także Beskid Sądecki. Gorczańskie polany szczególnie warto odwiedzić na wiosnę - to właśnie wtedy porastają je fioletowe krokusy, które tworzą przepiękny ukwiecony dywan, efektownie prezentujący się na tle górskich widoków. Co ciekawe, powstanie polan przypisuje się ludności wołoskiej, która uprawiała w Gorcach pasterstwo. Aby uzyskać więcej miejsca potrzebnego do wypasu zwierząt, wypalali miejscowe lasy.
Krokusy, fot. Ralphs_Fotos / pixabay.com, CC0
Warto zajrzeć równiez na: Poznaj 7 najpiękniejszych parków narodowych w Polsce
Flora Gorczańskiego Parku Narodowego
Gorczański PN słynie z zróżnicowanej i bogatej szaty roślinnej. W Gorcach znajduje się blisko 900 różnych gatunków roślin naczyniowych, 25 gatunków mchów oraz 450 gatunków porostów. Wiele z rosnących na jego obszarze roślin posiada typowo górski charakter. Do rzadkich roślin charakterystycznych dla Gorców zaliczają się m. in. tymotka alpejska, wiechlina alpejska, a także kuklik górski.
Gorce są górami o gęstym zalesieniu - 95% powierzchni parku narodowego zajmują lasy, wśród których można spotkać wiele drzew liczących sobie ponad 100 lat. Najpowszechniej spotykane są takie gatunki drzew, jak świerki, jodły i buki. Na terenie gorczańskich polan licznie rosną natomiast tłustosz pospolity, pełnik europejski i szafran spiski - rośliny charakterystyczne dla tych terenów.
W Gorczańskim Parku Narodowym, podobnie jak w innych polskich parkach narodowych, nikt nie ingeruje w życie przyrody. Powalone drzewa są pozostawiane w tym samym miejscu, a natura sama reguluje rytm życia roślin i zwierząt. Dzięki temu możemy podziwiać piękno przyrody, praktycznie nietkniętej ręką człowieka.
Fauna Gorczańskiego Parku Narodowego
W herbie Gorczańskiego PN nie bez powodu umieszczona została salamandra plamista, nazywana "leśnym feniksem", z powodu swojego ognistego ubarwienia. W dawnych czasach wierzono bowiem, że salamandry rodzą się i żyją w ogniu - mają przez to magiczną moc gaszenia pożarów.
Salamandra plamista, fot. Weevinz / pixabay.com, CC0
Niestety, w wyniku tych wierzeń i co za tym idzie, masowego wyłapywania salamandr w celu tworzenia z nich amuletów ochronnych, gatunek ten niemal całkowicie wyginął. Obecnie znajduje się więc pod ścisłą ochroną, a na jego przedstawicieli często można natknąć się, przemierzając gorczańskie szczyty i szlaki.
Oprócz salamandry plamistej, Gorce są domem dla wielu innych zwierząt. Na terenie Gorczańskiego PN można podziwiać m. in. gronostaje, wydry, borsuki, sarny, jelenie oraz dziki. Wiele z żyjących tu gatunków jest wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt, która stanowi zbiór gatunków zagrożonych wyginięciem.
Charakterystyczne dla Gorców są także różne gatunki motyli - w tym rusałka pokrzywnik, rusałka admirał oraz perłowiec większy. Na gorczańskich polanach, w tym na polanie Jaworzyna Kamienicka, można natomiast napotkać różne gatunki chrząszczy i innych owadów. Fauna Gorczańskiego PN jest więc zdecydowanie zróżnicowana i fascynująca dla miłośników przyrody.
Jak dostać się w okolice Gorców? Gdzie szukać zakwaterowania?
Największym miastem w regionie jest Nowy Targ. To właśnie tu na nocleg zatrzymuje się większość turystów planujących zwiedzanie Gorców. Do jego wyboru jako bazy wypadowej dodatkowo składnia łatwy i dogodny dojazd - do Nowego Targu w ok. 2 godziny dojedziemy z Krakowa. Dostępne jest zarówno bezpośrednie połączenie kolejowe, jak i połączenia autobusowe, oferowane przez miejscowych przewoźników.
Dostępne w miejscowości Nowy Targ noclegi są na tyle zróżnicowane, że każdy turysta znajdzie wśród nich opcję zakwaterowania dostosowaną do swoich potrzeb. Na turystów w miejscowości czekają m. in. domki letniskowe Nowy Targ, które świetnie sprawdzą się w okresie wiosenno-letnim, całoroczne pokoje do wynajęcia, a także samodzielne apartamenty Nowy Targ oferuje w przystępnych cenach. Wybierając nocleg w Kowańcu (części Nowego Targu) będziemy mieli zaledwie parę kroków do szlaków prowadzących na szczyt Turbacza - w tym miejscu startują zielony i żółty szlak.
Inną, większą miejscowością w Gorcach, w której warto szukać zakwaterowania, jest Rabka-Zdrój. Do Rabki możemy wygodnie dostać się koleją, PKS-em lub własnym autem i znaleźć nocleg w jednym z miejscowych pokojów do wynajęcia, domków letniskowych lub apartamentach. Na terenie miejscowości działają także liczne pensjonaty, a także gospodarstwa agroturystyczne, w których można skosztować życia na wsi.
Trzecią, wartą uwagi miejscowością na mapie Gorców jest Poręba Wielka - mała ojczyzna Władysława Orkana i bardzo malowniczo położone miasteczko. W miejscowości Poręba Wielka noclegi także są zróżnicowane - na turystów czekają tu m. in. pokoje do wynajęcia.
Schroniska PTTK i inne możliwości noclegowe w Gorcach
W Gorcach znajdują się trzy schroniska PTTK, które również świetnie sprawdzą się jako miejsce zakwaterowania. Są to Schronisko PTTK Stare Wierchy, Schronisko PTTK na Turbaczu i Schronisko PTTK na Maciejowej. Każde z nich oferuje turystom miejsce na nocleg, ciepłą strawę, a w gratisie także niezapominane wrażenia z pobytu w Gorcach.
Przysłowiową wisienką na torcie są wspaniałe widoki, jakie roztaczają się z okien każdego ze schronisk, dla których zdecydowanie warto zatrzymać się w ich progach przynajmniej na kawę i ciastko. Ze względu na duże zainteresowanie, jakim cieszą się wszystkie trzy schroniska turystyczne, noclegi w nich warto rezerwować z wyprzedzeniem, aby zagwarantować sobie wolne miejsce.
Schronisko PTTK na Turbaczu
Schronisko na Turbaczu to zdecydowanie najbardziej znane schronisko w Gorcach. Znajduje się na wysokości 1283 m n.p.m., tuż przy granicy Gorczańskiego Parku Narodowego. Schronisko leży na skraju polany Wolnica, w miejscu, gdzie zaczyna się Hala Długa. Schronisko nosi imię Władysława Orkana i mieści się w dużym, kamiennym budynku o dwóch prostopadłych skrzydłach. Posiada arkadowe wejście i strzelisty dach z charakterystycznymi mansardami, kryty gontem. W pobliżu schroniska znajduje się baza namiotowa.
Tuż obok Schroniska na Turbaczu przecinają się 4 trasy turystyczne prowadzące na szczyt Turbacza. W tym miejscu przebiega także szlak czerwony - Główny Szlak Beskidzki, który również zaprowadzi nas na wierzchołek Turbacza. Schronisko posiada 110 miejsc noclegowych, kuchnię oferującą pełne wyżywienie, a także jadalnię na 60 osób. Do dyspozycji turystów jest także kawiarnia oraz klimatyczna sala kominkowa. Na szczególną uwagę zasługują jednak piękne widoki, które można podziwiać z tego miejsca - ze schroniska na Turbaczu widać Pieniny, a także odległe Tatry Bielskie z Hawraniem, Tatry Wysokie z Łomnicą i Gerlachem oraz Tatry Zachodnie z Kasprowym Wierchem, Bystrą i Banówką.
Schronisko na Turbaczu to doskonały punkt startowy do wędrowania po Gorcach. Czerwonym szlakiem przez Przełęcz Knurowską i Pasmo Lubania dostaniemy się stąd do Krościenka. Szlak prowadzi przez szczyt Turbacza, Obidowiec, Jaworzynę Ponicką i Maciejową, a kończy się w Rabce-Zdrój. Innym szlakiem spod schroniska dostaniemy się do Łopusznej lub miejscowości Koninki. Szlaki zawiodą nas stąd również do Niedźwiedzia, Kowańca w Nowym Targu i do Lubomierza.
Schronisko PTTK Stare Wierchy
Drugie, znane i lubiane przez turystów schronisko w Gorcach to Schronisko PTTK Stare Wierchy. Znajduje się w zachodniej części Gorców, na grzbiecie prowadzącym od Turbacza do Rabki-Zdrój. Leży na wysokości 968 m n.p.m. Najkrótszy szlak do niego prowadzi z Obidowej. Przejście zielonym szlakiem zajmuje ok. 45 minut.
Do schroniska można dostać się także wędrując czerwonym szlakiem z Rabki-Zdrój. Po drodze znajduje się bacówka PTTK na Maciejowej, a dalej trasa wiedzie już na Stare Wierchy. Czas przejścia czerwonym szlakiem wynosi ok. 3 godzin. Na górę dostaniemy się także niebieskim szlakiem, który zaczyna się tuż za Chabówką.
Schronisko na Starych Wierchach jest dużo mniejsze od Schroniska na Turbaczu - oferuje bowiem 25 miejsc noclegowych. Turyści mogą skorzystać z oferty wyżywienia, spędzić wolny czas w świetlicy, a także nacieszyć się pięknymi widokami, które również oferuje schronisko . Z jego okien widać panoramę Tatr, Beskidu Wyspowego, niektóre szczyty Gorców, a przy dobrej pogodzie także odległą Babią Górę.
Schronisko PTTK na Maciejowej
Trzecie schronisko w Gorcach jest usytuowane na polanie Przysłop, na grzbiecie, który od Turbacza prowadzi do Rabki. Co ciekawe, nazwa schroniska może nieco wprowadzać w błąd - nie leży ono bynajmniej na Maciejowej, lecz ok. 1 km na południowy wschód od tego szczytu.
Schronisko PTTK na Maciejowej różni się od dwóch pozostałych gorczańskich schronisk - mieści się bowiem w bacówce i jest przeznaczone do obsługi turystów indywidualnych. Jego wnętrze ma oryginalny wystrój ze ścianami pokrytymi rzeźbami, góralskimi motywami i innymi charakterystycznymi dekoracjami.
Ze schroniska roztacza się piękna panorama od szczytu Wierchowej aż po Babią Górę. Przy sprzyjających warunkach widać także Tatry oraz słowackie góry Wielki Chocz i Małą Fatrę. Bacówka PTTK na Maciejowej leży w łatwo dostępnym punkcie na mapie Gorców. Dostaniemy się do niej czerwonym szlakiem (Główny Szlak Beskidzki) z Rabki na Maciejową. Czas przejścia wynosi ok. 1:45 h.
Do schroniska można dostać się także czerwonym szlakiem na Turbacz, Starymi Wierchami i Obidowiec. Czas przejścia wynosi w tym przypadku ok. 3,5 godziny, a także zielonym szlakiem z Piątkowej Góry przez Rdzawkę i Świńską Górę. Czas przejścia: 2:35 h. Zielonym szlakiem do schroniska dojdziemy także z Poręby Wielkiej.
Studencka baza namiotowa Gorc
Innym, wartym zainteresowania miejscem w Gorcach, w którym również można zatrzymać się na nocleg w okresie letnim, jest baza namiotowa w okolicy Gorca. Jest zlokalizowana na halach podszczytowych Gorca, przy zielonym szlaku prowadzącym na Ochotnicę Dolną. Baza namiotowa znajduje się na wysokości 1154 m n.p.m. i jest czynna w okresie od 1 lipca do 30 sierpnia.
fot. StockSnap / pixabay.com, CC0
Baza namiotowa składa się z kilku większych namiotów, w których mieści się kuchnia, magazyn oraz biuro obiektu. Do dyspozycji turystów są mniejsze namioty wyposażone w koce i materace. Co ciekawe, w przypadku braku funduszy, istnieje możliwość "opłacenia" sobie miejsca noclegowego w zamian za drobne prace na terenie bazy namiotowej. Przy bazie namiotowej znajduje się także pole namiotowe, na którym turyści mogą rozbić własny namiot.
Do bazy namiotowej można dostać się na kilka sposobów. Sporo cennych wrażeń zapewnia wędrówka zielonym szlakiem z Turbacza, w czasie której możemy podziwiać malowniczą panoramę Gorców i Beskidu Wyspowego. Po drodze warto zatrzymać się na dłużej przy Bulandowej Kapliczce.
Na pole namiotowe można dostać się także korzystając z niebieskiego szlaku z Lubomierza. Jest to jeden z ciekawszych szlaków turystycznych przebiegających przez Gorce. Z niebieskiego szlaku możemy podziwiać jeden z najlepszych punktów widokowych w Gorcach, dostępny na hali Gorc Kamienicki. Do bazy namiotowej dostaniemy się także czarnym szlakiem ze Szczawy, który staje się następnie niebieskim szlakiem. Zielonym szlakiem w te okolice dotrzemy natomiast idąc z Ochotnicy Dolnej.
Baza namiotowa świetnie sprawdzi się także jako baza wypadowa do zwiedzania okolicy. Z tego miejsce można wyprawić się na Turbacz i Gorc, a także dotrzeć na Lubań i Kudroń. Wielu turystów wyrusza stąd także do Lubomierza, Ochotnicy Górnej i Kamienicy. Nieopodal znajduje się znana w okolicy Gorczańska Chata.
W ostatni weekend sierpnia baza namiotowa pod Gorcem gości także plenerowy festiwal piosenki turystycznej Gore-Stok. Występują na nim znani artyści z całej Polski. Festiwal trwa dwa dni, a jego tematyka jest skupiona wokół gór. W ostatnich latach odwiedziło go ponad 200 osób. Impreza składa się z dwóch części - występów na żywo znanych wykonawców i wspólnego śpiewania do późnych godzin nocnych lub porannych przy ognisku. To wydarzenie, w którym zdecydowanie warto wziąć udział, goszcząc pod koniec sierpnia w Gorcach!
Gorczańska chata
Nieczynne obecnie jest natomiast inne, znane w okolicy schronisko studenckie w Gorcach. Mowa o Gorczańskiej Chacie, położonej w Ochotnicy Górnej. Do Gorczańskiej Chaty wiedzie żółty szlak z Ochotnicy Górnej, na polanę Przysłop Dolny. Znajduje się ona na wysokości 835 m n.p.m. i niestety, w nocy z 29 na 30.10.2022 r., doszczętnie spłonęła.
W tej chwili nie jest więc możliwe zatrzymanie się w niej na nocleg. A szkoda, gdyż obiekt ten był kolejnym, wyjątkowym miejscem na turystycznej mapie Gorców. Gorczańska Chata oferowała 48 miejsc noclegowych i kompletnie wyposażoną kuchnię. Aktualnie nie wiadomo, czy schronisko zostanie odbudowane.
Wyjątkowe miejsca, które warto zobaczyć w Gorcach
Gorce to piękne góry, które zdecydowanie warto odwiedzić przynajmniej raz w życiu. Planując zagościć w tych wyjątkowych pod wieloma względami okolicach, warto wcześniej zapoznać się z najważniejszymi atrakcjami turystycznym, jakie czekają na nas w Gorcach.
Gorce posiadają dwa jeziorka - Puciłowski Stawek i Morskie Oko pod szczytem Kudłonia. Oba nie są duże i obecnie znajdują się w końcowej fazie zarastania. Warto je jednak zobaczyć. Pierwszą ze znaczących atrakcji turystycznych Gorców jest natomiast najwyższy szczyt tego pasma górskiego - Turbacz.
Wyprawa na szczyt Turbacza
Turbacz to doskonały cel podróży z kilku powodów. Po pierwsze, jest to najwyższe wzniesienie w Gorcach, z którego roztacza się malownicza panorama Tatr. Po drugie, jego zdobycie jest obowiązkowe dla osób, które kolekcjonują Koronę Gór Polski, na której znajduje się to wzniesienie. Na Turbacz warto wejść tym bardziej, że wiodą na niego dobrze wytyczone szlaki, z których aż 4 krzyżuje się przy Schronisku na Turbaczu.
fot. Nocowanie.pl
Zobacz rówież: Urlop w górach. TOP 5 szczytów Korony Gór Polski, które warto zdobyć
Na Turbacz warto wybrać się niebieskim szlakiem z Koninek, w miejscowości Poręba Wielka. Na szczyt dostaniemy się także żółtym szlakiem z Nowego Targu. Żółtym szlakiem na Turbacz dojdziemy także z miejscowości Rzeki - trasa ta jest uznawana za jedną z najładniejszych w tych okolicach. Na Turbacz można wspiąć się także korzystając z kolei linowej Tobołów, co znacząco skraca czas przejścia i zmniejsza towarzyszący mu wysiłek. Ta opcja jest szczególnie polecana osobom starszym i rodzinom z dziećmi.
Kapliczka Bulandy na Jaworzynie Kamienickiej
W Gorcach mieści się słynna Kapliczka Bulandy. Znajduje się ona na polanie Jaworzyna Kamienicka, w pobliżu szczytu o tej samej nazwie. Została wybudowana w 1904 r. przez najsłynniejszego gorczańskiego bacę, Tomasza Chlipałę, nazywanego Bulandą. Podobno baca trudnił się znachorstwem, w okolicy był także uznawany za czarodzieja i uzdrowiciela.
Według miejscowej legendy, kapliczka ta powstała, aby spokoju zaznały w niej błąkające się po okolicy dusze. Inna wersja mówi natomiast, że kapliczka została wybudowana ku pamięci zmarłej córki bacy. Według innych, powód jej powstania był bardziej przyziemny - otóż miała ona za zadanie strzec skarbów, które znalazł Bulanda i zakopał, aby nie dostały się w niepowołane ręce.
Kapliczka Bulandy, fot. Piotr Szpakowski / AdobeStock, CC0
Kapliczka leży na terenie jednej z najpiękniejszych gorczańskich polan - Jaworzyny Kamienickiej. Z tego miejsca można podziwiać przepiękne widoki na Kudroń, Gorc, Beskid Sądecki i Beskid Wyspowy. Jest budowlą typu domkowego, z pobieloną fasadą i charakterystycznym dachem z gontu. Wybudowano ją na bazie piaskowa, połączonego zaprawą wapienną. Na froncie kapliczki znajduje się okienko z figurą Matki Boskiej, świętymi obrazkami, różańcami i sztucznymi kwiatami.
Kapliczka Bulandy to najstarszy zabytek sakralny Gorczańskiego PN. Tuż obok niej przebiega znany w okolicy szlak turystyczny - żółtym szlakiem można dojść stąd do Zbójeckiej Jamy, kolejnego miejsca w Gorcach, wokół którego krążą rozmaite legendy.
Zabójecka Jama i gorczańskie jaskinie
Kolejnym miejscem, które warto odwiedzić podczas pobytu w Gorcach, jest Zbójecka Jama. Jest to jaskinia osuwiskowa znajdująca się w odległości ok. 10 min. drogi od Jaworzyny Kamienickiej. Zbójecka Jamą jest dość trudno dostępna, wejście do niej zaczyna się bowiem pionową studzienką głęboką na ok. 3,5 metra. Od jej dna odbiega szczelina o długości ok. 10 m, a krańce kończą się zawaliskiem.
Według miejscowych legend, to właśnie w tym miejscu przed sprawiedliwością ukrywali się rozbójnicy grasujący na tych terenach. Starzy górale po dziś dzień twierdzą natomiast, że jaskinia ciągnie się przez całe Gorce, co podobno udowodniono, wpuszczając do niej... kozę. Zwierzę całe ubrudzone miało wydostać się na powierzchnię ziemi gdzieś w okolicach Mogielicy. Według innych podań, w otchłaniach jaskini kryją się pankowie - stare, pogańskie bożki, które strzegą w niej swoich tajemnic.
Oprócz Zbójeckiej Jamy, w Gorcach znajdują się także inne jaskinie. Jedną z nich jest Tęczowa Jama - jaskinia o długości 30 metrów, z dwoma otworami wejściowymi. W jej wnętrzu kryje się Sala Kręgu oraz obszerny korytarz. Tęczowa Jama, mimo że znana miejscowym już od dawna, została zbadana przez naukowców dopiero w 2004 r. Inną jaskinią, którą można odkryć w Gorcach, jest Jaskinia Goszczyńskiego. Znajduje się na szczycie Kiczera i ma długość ok. 20 metrów.
Gorczańskie formacje skalne
Mimo tego, że Gorce nie mogą poszczycić się takim bogactwem unikalnych formacji skalnych, co Góry Stołowe, to także na ich terenie możemy napotkać na ciekawe skały i kamenie. Jednym z najbardziej znanych spośród nich jest Diabelski Kamień. Jest to skała zlokalizowana na Czole Turbacza, w granicach miejscowości Poręba Wielka. Ze skałą związanych jest wiele ludowych opowieści i legend, które próbowały wyjaśnić jej pochodzenie.
Po raz pierwszy skała została opisana przez Władysława Orkana w powieści "W roztokach". Według niej, pod kamieniem znajduje się ukryty skarb, którego strzeże sam król diabłów Lucyfer. Stąd też nazwa Diabelski Kamień. Opowieść ta nawiązuje wprost do lokalnych legend, które również wiązały to miejsce ze skarbem i diabłami. Według nich, skarby spod kamienia można było wydobyć jedynie w Niedzielę Palmową, podczas odczytywania Ewangelii w kościele.
Nie wiadomo, skąd miały w tym miejscu znaleźć się skarby - być może miały to być zrabowane przez rozbójników kosztowności, a być może to lokalna ludność ukrywała w tym miejscu swój dobytek. Trochę na przekór legendom i złym duchom, w 2001 r. na skale umieszczono metalową tablicę ku pamięci ratowników GOPR. Na tablicy znajduje się także wizerunek Matki Bożej Ludźmierskiej Gaździny Podhala.
Inną znaną skałą w Gorcach jest Kudłoński Baca. Znajduje się ona na czarnym szlaku wiodącym od północnej strony od szczytu Kudłonia. Jest to wysoki na kilkanaście metrów ostaniec skalny zbudowany z piaskowców i zlepieńców. Znajduje się w lesie, na terenie Gorczańskiego PN. Obecnie skała jest dobrze wyeksponowana, a w jej spękaniach kwitną dzwonki wąskolistne. Tuż obok można napotkać także na skalnicę gronkowca, która występuje jedynie w tych okolicach.
Według legendy, skała ta ma być skamieniałym bacą. Był to zły człowiek, który źle traktował swoich bliskich i podwładnych. Słynął także z licznych oszustw wobec innych gospodarzy. Jak to zwykle w takich przypadkach bywa, baca za karę został zamieniony kamień i po wieki wieków jest zmuszony tkwić w jednym miejscu. Inna opowieść mówi natomiast, że kamień został w tym miejscu porzucony przez diabła, który chciał za jego pomocą zniszczyć kościół w Lubomierzu.
Miejsca katastrof lotniczych w Gorcach
W 1944 r. w Gorcach miała miejsce katastrofa bombowca Liberator. Samolot rozbił się pod przełęczą Pańska Przechybka, podczas lotu z Włoch w celu zbombardowania niemieckiej rafinerii w Oświęcimiu. Z katastrofy ocalało 9 lotników, którzy przeżyli dzięki pomocy miejscowej ludności. Obecnie miejsce katastrofy upamiętnia pomnik wykonany z odnalezionych fragmentów kadłuba samolotu.
fot. Nocowanie.pl
Inne miejsce katastrofy lotniczej w Gorcach znajduje się na grzbiecie Obidowca. W tym miejscu w 1973 r. rozbił się samolot sanitarny lecący do Rabki-Zdroju. Na pokładzie znajdował się pilot i matka z chorym dzieckiem, które musiało zostać przetransportowane do rabczańskiego szpitala. W wyniku złych warunków pogodowych, samolot rozbił się na Obidowcu. Z katastrofy ocalało tylko dziecko. Ku pamięci ofiar, w miejscu tragedii ustawiono pominik stworzony ze szczątków samolotu.
Wspaniałe widoki, czyli wieże widokowe w Gorcach
Na terenie Gorców znajdują się 3 punkty widokowe w formie wież. Na każdej wieży widokowej dostępna jest pamiątkowa pieczątka, która potwierdza na niej wizytę. Pierwszą z nich jest wieża widokowa na, druga mieści się na Lubaniu, a trzecią znajdziemy na Magurkach. Najładniejszą panorama okolicy podobno roztacza się z wieży widokowej na Lubaniu, który turyści często łączą z biwakiem na polanie Wierch Lubania.
fot. krystianwin / pixabay.com, CC0
Wszystkie trzy punkty wiekowe znajdują się relatywnie blisko od siebie. Z każdej wieży widokowej roztacza się jednak inna panorama i tego powodu warto wspiąć się na każdą z nich. Każda wieża widokowa jest wyposażona w schody, a na jej szczycie znajduje się platforma widokowa. Wieżę widokową szczególnie warto odwiedzić o wschodzie i zachodzie słońca, gdyż właśnie wtedy rozciągają się z nich najpiękniejsze widoki.
Pierwsza wieża widokowa znajduje się na szczycie Gorca. Można na nią wejść niebieskim szlakiem z Lubomierza Rzeki. Droga na szczyt zajmuje ok. 2 godzin. Po drodze mijamy studencką bazę namiotową Gorc. Kolejna wieża widokowa jest umieszczona na Lubaniu.
Wieża widokowa na Lubaniu, fot. Nocowanie.pl
Dotrzemy na nią niebieskim szlakiem z Przełęczy Snozka - czas przejścia ok. 2 godzin. Na Lubaniu, oprócz wieży, mieści się także kolejna gorczańska baza namiotowa, a także ruiny schroniska. Wieża widokowa na Lubaniu oferuje najpiękniejsze widoki na Tatry. Z jej szczytu można podziwiać Magurę Spiską, jezioro Czorsztyńskie, a także Pieniny.
Wieża widokowa na Magurkach, fot. Nocowanie.pl
Ostatnia wieża widokowa to ta znajdująca się na Magurkach. Na wieżę widokową nie wiedzie żaden szlak, jednak dojście do niej jest możliwe ścieżką edukacyjną "Dolina Potoku Jaszcze". Wieża znajduje się na szczycie Magurek i oferuje piękny widok na Tatry i Gorce.
Komentarze
